Hoe kunnen we gezondheidsachterstanden bij jeugdigen terugdringen?
Waar werken we aan?
Grote verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen mensen met verschillende sociale economische achtergronden verminderen. In het bijzonder doen we dat voor kinderen en jongeren (-9 maanden tot 19 jaar) in een kwetsbare positie. Omdat we weten dat op jonge leeftijd de meeste gezondheidswinst is te behalen.
Waarom werken we hieraan?
Gezondheidsachterstanden tussen hoger en lager opgeleiden en mensen met of zonder migratie-achtergrond zijn groot en worden steeds groter. Zo overlijden laagopgeleiden gemiddeld 7 jaar eerder. Ook krijgen ze 18 jaar eerder gezondheidsklachten en hebben ze meer kans op overgewicht en obesitas dan hoogopgeleiden in Nederland.
Hoe werken we hieraan?
Voor gemeenten hebben we het leer- en verandertraject ‘Gezondheidsverschillen verminderen’ opgezet. Dit traject loopt tot eind 2020, op dit moment nemen er 12 gemeenten aan deel. Het traject is erop gericht om een samenhangende aanpak te bedenken gericht op 2 thema’s:
- Veilige, kansrijke en gezonde start (eerste 1000 dagen),
- Gezond gewicht bij kinderen en jongeren.
De deelnemende gemeenten ontwikkelen en verstevigen, samen met kernpartners uit het medisch domein, sociaal domein en publieke gezondheid, een integrale aanpak op het thema 'veilig, kansrijk en gezond opgroeien/gezond gewicht'.
Er wordt een monitoringstool ontwikkeld, bedoeld voor lokale cross-sectorale coalities met vertegenwoordigers uit relevante domeinen (sociaal-, gezondheids-, medisch- en ruimtelijk domein). De tool is gericht op het vormgeven van:
1. Coalitievorming
2. Probleemdefinitie, visie en doelstelling
3. Ontwikkelen van een integrale en lerende aanpak
4. Implementatie en verankering
Elke gemeente vormt een eigen lokale coalitie. Zo’n coalitie bedenkt een vraag waar ze het komende jaar een oplossing voor gaat zoeken. Daarbij werkt ze met een eigen aanpak en bouwt ze voort op wat er al loopt. Samen leren, ontwikkelen en versnellen in de praktijk staat hierbij voorop. Zo leren gemeenten samen met en van hun lokale partners, het Rijk, experts en kennisinstituten. Daarbij spijkeren ze hun kennis over het onderwerp bij tijdens 3 masterclasses Health en Change.
Obstakels die coalities tegenkomen, proberen ze zoveel mogelijk op te lossen. Succesvolle onderdelen van een aanpak komen terecht in een toolkit. En aanpakken die veelbelovend lijken, krijgen een spin-off bij andere gemeenten of partijen.
Wie doen mee?
De volgende gemeenten doen mee aan het leer- en verandertraject:
Gezond Gewicht
- Alkmaar
- Almere
- Haarlem
- Smallingerland
- Venray
Kansrijke Start
- Amsterdam
- Ede
- Dordrecht
- Rotterdam
- Tilburg
- Utrecht
- Zaanstad
- (Veenkoloniën)
Het leer- en verandertraject duurt tot eind 2020. Het Rijk, gemeenten, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en (lokale) maatschappelijke organisaties (zoals een verloskundigenpraktijk) maken het traject mogelijk. Het ministerie van VWS en de Bernard van Leer Foundation (BvLF) stellen hiervoor middelen en kennis beschikbaar.
Waar vind je inspiratie?
Zoek je inspiratie voor dit thema? Lees dan de artikelen en podcast onder aan deze pagina. Kijk ook eens naar:
Essaybundel ‘Sturen in een verweven dynamiek’
De ontwikkelingen in de wereld volgen elkaar snel op en beïnvloeden elkaar steeds meer. Dat maakt het complex en voor de overheid een uitdaging om goed op te sturen. Inzicht in die complexiteit en het omgaan met onzekerheid kan beleidsmedewerkers helpen. Daarom heeft het ministerie van EZK wetenschappers uit verschillende disciplines gevraagd hun kijk op complexiteit uit te werken.
Download de essaybundel ‘Sturen in een verweven dynamiek’ (pdf)
Toolkit ‘Preventie in de wijk: Samen werken aan gezondheid en welzijn van inwoners
Niet iedere wijk is hetzelfde en niet in iedere wijk spelen dezelfde gezondheidsproblemen. In deze toolkit heeft het RIVM dan ook 9 wijktypen beschreven. Voor elk wijktype gelden weer andere preventiethema’s en passende (erkende) maatregelen. De informatie en inzichten uit deze toolkit kun je dan ook gebruiken om een eigen integrale aanpak op te zetten voor preventie in de wijk.
Download de toolkit ‘Preventie in de wijk’ (pdf)
Rotterdamse aanpak gezonde, kansrijke en veilige start
Jaarlijks worden in Rotterdam ongeveer 8.000 baby’s geboren. Veel van deze kinderen komen ongezond ter wereld. Ze worden bijvoorbeeld te vroeggeboren of hun geboortegewicht is te laag. Deze kinderen verdienen allemaal een gezonde geboorte en een veilige en kansrijke plek om op te groeien.
Download het actieprogramma ‘Stevige Start 2016-2020’ (pdf)
Wie zijn we?
Meer weten? Neem contact op met:
- Karen den Hertog: karen.den.hertog@amsterdam.nl
- Liselotte van Schie (livanschie@deloitte.nl)
De trajectregisseurs zijn:
- José Manshanden, directeur GGD Amsterdam-Amstelland
- Ciska Scheidel, directeur Publieke Gezondheid, ministerie van VWS
De geleerde lessen en knelpunten in dit traject zullen aan het einde van het programma gepubliceerd worden in een eindproduct.
Meer informatie? Neem contact met ons op!
