Hoe kunnen mensen met een licht verstandelijke beperking zich beter handhaven en ontwikkelen?
Waar werken we aan?
Hoe helpen we mensen met een lichte verstandelijke beperking (lvb), zichzelf beter handhaven in de samenleving? Samen met professionals, werkgevers en met mensen met een lvb, vergroten we de ondersteuning en toegankelijkheid van het systeem voor mensen met een lvb.
Betere hulp op het gebied van werk, wonen en de overgang naar volwassenheid is nodig. Daaraan werken we samen met mensen met een licht verstandelijke beperking, zorgprofessionals en werkgevers. We richten ons bijvoorbeeld op een betere mobiliteit en een goede indicatiestelling op het gebied van participatie.
Waarom werken we hier aan?
In Nederland hebben ongeveer 2,2 miljoen mensen een iq tussen de 70 en 85. Het Sociaal Cultureel Planbureau schat dat 1,4 miljoen mensen in deze groep problemen hebben in de sociale redzaamheid. Zonder ondersteuning lopen zij vast in het ingewikkelde systeem. In de Drechtsteden signaleren we dit ook. Wij zien dat er een andere aanpak dan de gewoonlijke aanpak nodig is om deze groep mensen te ondersteunen.
De groep mensen met een lvb is niet homogeen. Vaak is er een combinatie van factoren die zorgt dat iemand in de problemen komt: life-events, familie die wegvalt en het ontbreken van een sociaal netwerk. De problemen worden daardoor zichtbaar op verschillende domeinen.
Vroegtijdige signalering kan problemen voorkomen. Maar in de praktijk blijkt het lastig om mensen met een licht verstandelijke beperking te herkennen. Samenwerken met lokale maatschappelijke partners is in dit geval essentieel. Hoe deze samenwerking eruit moet zien, is een belangrijke onderzoeksvraag van dit traject.
Wat doen we?
We halen informatie op en vertalen deze naar toepasbare methodieken. Daarbij werken we volgens de lerende praktijk: kort-cyclisch. Kennis delen is een belangrijke volgende stap. Daarnaast gaan we aan de slag met een aantal concrete subdoelen:
- Eerder lvb-problematiek herkennen in de verschillende gebieden van het sociaal domein.
- Boven tafel krijgen wat professionals precies nodig hebben om de dienstverlening goed af te stemmen op de doelgroep.
- Helder krijgen hoe we de ondersteuning vanuit de verschillende domeinen optimaal op elkaar af kunnen stemmen.
- De volgende stap zetten om van tijdelijke ondersteuning naar een permanente laag intensieve ondersteuning van mensen met een lvb te gaan.
- Voor specifieke levensdomeinen achterhalen waarom mensen met een lvb daar in de problemen komen. Zodat we vanuit die kennis kunnen ingrijpen.
We focussen op drie domeinen:
- werk,
- 18-/18+
- wonen en ondersteuning.
Waar staan we?
Op het domein werk hebben we ‘het systeem’ en de knelpunten die mensen met een lab daarin ervaren helder in kaart gebracht. Dat leidt tot praktische interventies, zoals het verbeteren van de toegang tot communicatiemiddelen en het vereenvoudigen en anders inzetten daarvan. Ook komen we tot de ontwikkeling van nieuwe producten, zoals:
- Het organiseren van de waakvlamfunctie ‘lichte ondersteuning, ‘in de gaten houden’ om te voorkomen dat ‘opgeloste’ problematiek weer oplaait en intensievere ondersteuning nodig is.
- Samenwerking met verschillende organisaties en projecten, zoals de leergang Gemengd Wonen. Dit project richt zich op plekken waar bijvoorbeeld ex-daklozen en lvb-gezinnen samen kunnen leven. Veel organisaties en corporaties maken hier al van gebruik.
- De keten van dagbesteding tot werk en de vraag of ieders potentieel voldoende wordt benut. Met name aandacht voor (het gebrek aan) mobiliteit in de keten en het proces van indiceren.
- De vraag of het potentieel van mensen met een lab in die keten wel voldoende wordt benut.
- Toegankelijkheid van ons systeem voor zwakke doelgroepen, waaronder mensen met een lvb. Hieronder vallen ook herkenning, begrijpelijke communicatie en warme overdrachtsmomenten.
We hebben met name aandacht voor het proces van indiceren en (het gebrek aan) mobiliteit in de keten. In interviews horen wij regelmatig dat mensen op de verkeerde plek in de keten zitten, of dat zij niet de indicatie kregen die zij nodig hebben. Dit heeft voor hen enorme gevolgen. Wij zijn bezig deze informatie grondig te onderzoeken, en met feiten en cijfers te onderbouwen.
In juni 2019 verscheen een Kamerbrief over de hervorming van de langdurige zorg. Hierin wordt ons traject genoemd als voorbeeld van een effectieve pilot om ervaring op te doen met (gespecialiseerde) cliëntondersteuning voor mensen met een lvb.
Lees ook de column Waakvlam voor mensen met een licht verstandelijke beperking van juni 2019.
In 2020 is het traject afgerond. Lees de bevindingen in het rapport Weet wat je kan.
Wat is nuttige informatie?
Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe ze de mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen betrekken bij beleid, en hoe zij hun ervaringen kunnen inbrengen. De instrumentenwaaier van Movisie bevat 11 uiteenlopende instrumenten voor mensen met een lab, hun ondersteuners, beleidsmakers en cliënten- en adviesraden te inspireren om mensen met een lvb te betrekken bij beleid.
Wie doen mee?
Gemeenten
- Zwijndrecht
- Dordrecht
- Papendrecht
- Sliedrecht
- Hendrik-Ido-Ambacht
- Hardinxveld-Giessendam
- Alblasserdam
De focus van het traject ligt op Zwijndrecht. Er is echter een intensieve gemeentelijke samenwerking in de Drechtsteden, en meer in het bijzonder met de Sociale Dienst Drechtsteden. Daarnaast zijn veel van de betrokken organisaties en professionals actief voor alle Drechtsteden. Ook worden veel van de oplossingen uiteindelijk geïmplementeerd in alle Drechtsteden, bij de Sociale Dienst Drechtsteden.
Wie zijn we?
Meer weten over het traject Betere ondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking? Neem contact op met Kevin Noels, kj.noels@zwijndrecht.nl, 06 22197061.