Pilot ‘Anders verantwoorden’ in het sociaal domein
Woensdagavond 12 december hebben we onze pilot ‘Anders verantwoorden in het sociaal domein’ in Alphen aan den Rijn afgesloten: met symbolische aanbieding van ‘kerstboodschappen’ door voorzitter Ernst-Jan Straver aan burgemeester Liesbeth Spies in de laatste raadsvergadering van 2018.
(in-)spannend traject
Het waren zes gevarieerde woensdagavond-bijeenkomsten met een raadbrede werkgroep dit najaar: een (in)spannend traject! Voor de deelnemende raads- en commissieleden, voor Renee de Valk van KPMG die ons hierin – heel goed – begeleidde namens de landelijke stuurgroep (BZK, VNG, NDSD e.a.).
En voor mijzelf zeker ook. Meestal zit je als ambtenaar veilig achter of naast je wethouder. Nu voerden we zelf direct het gesprek. Dat is balanceren tussen techniek en politiek.
Verhaal naar en met gemeenteraad
Samen met mijn collega’s van Concerncontrol Gijs Lampe en de Griffie Leoniek Los, begonnen we al in februari met de voorbereidingen. Een pilot over anders verantwoorden zou voor Alphen aan den Rijn in dit stadium vooral meerwaarde hebben als het gaat over het verhaal naar – en met – de gemeenteraad. Want met productieverklaringen werken we niet meer, horizontaal toezicht hebben we ingevoerd en we verantwoorden op maatschappelijke effecten (outcome). Maar dat wil nog niet zeggen dat we altijd het juiste gesprek voeren over de juiste dingen.
Opstarten
Daadwerkelijk starten bleek de eerste uitdaging. Er kwamen eerst nog even verkiezingen aan in het voorjaar. En de daarop volgende vorming van een nieuw college, en natuurlijk een (gedeeltelijk) nieuwe raad die zich de eerste maanden ging inwerken. Na het zomerreces kwam de raadswerkgroep op 20 september dan toch voor het eerst bijeen.
Opbrengsten
En wat heeft het opgeleverd? Belangrijkste is misschien wel een soort besef, bewustzijn dat de transformatie ook gaat over welke vragen je stelt. En de impact daarvan op de uitvoering: de aanbieders en hun professionals. De dialoogsessie die we daarover organiseerden, gaf een indringend kijkje in de keuken van de praktijk. Met de dilemma’s die daarbij horen. En toen Wouter Hart ons daarna meenam in “Anders vasthouden” zat de sfeer er helemaal goed in.Achteraf werd de inhoudelijke en daardoor a-politieke setting (!) erg gewaardeerd.
De conclusies en aanbevelingen volgen nog het formele traject naar commissie en raad in januari/februari 2019. We gaan in elk geval een intensief en continu programma van werkbezoeken, leertafels, en dialoogsessies ontwerpen. Dit smaakte naar meer.
Kerstboodschap
Mijn eigen ‘kerstboodschap’ was daarom: we organiseren de zorg en ondersteuning nabij inwoners. De maatschappelijke effecten nabij de raad organiseren, dat wordt de uitdaging.
Marjolein Buis is projectleider maatschappelijke ontwikkeling in de gemeente Alphen aan den Rijn.