Anders verantwoorden

Waar werken we aan?

In dit traject zoeken we naar vernieuwende manieren waarop gemeenten zich kunnen verantwoorden aan de gemeenteraad. Denk daarbij aan: verantwoording op inhoud en resultaat, lagere lastendruk, verantwoorden zonder productieverklaring, en data-gedreven werken.

Innovatieve en efficiëntere vormen van financiële en inhoudelijke verantwoording die aansluiten bij de doelen van het sociaal domein. Dat is het streven. Tien gemeenten zijn aan de slag met pilots om te verantwoorden vanuit ‘eenvoud en de bedoeling’. Naast de gemeentelijke verantwoording richten we ons op afspraken met zorgaanbieders.

Waarom werken we hieraan?

In de eerste jaren na de decentralisatie hebben gemeenten zich zichtbaar erg ingespannen om continuïteit van zorg te behouden. Nu is het volgens gemeenten tijd voor de volgende stap: vernieuwende vormen van gemeentelijke verantwoording.

Hoe werken we hieraan?

Tien gemeenten hebben een zogenaamde routekaart opgesteld waarin de uitwerking van de nieuwe vorm van verantwoording is beschreven. In dit plan zijn de ambities in kaart gebracht, de stappen om te komen tot realisatie van de ambitie en waar gemeenten tegenaan verwachten te lopen.

De afgelopen maanden vonden diverse bijeenkomsten plaats. Daarbij ging het om het vinden van raakvlakken, delen van kennis en ervaring en definiëren van gezamenlijke ambities. Het waren enerverende bijeenkomsten, waarin de deelnemers met veel energie aan de slag zijn gegaan met hun pilots. Nu is het tijd om dergelijke kennis en ervaringen ook te delen met en door alle betrokken partijen en geïnteresseerden in Nederland.

Om het netwerk te faciliteren is een LinkedIn-groep gecreëerd, waarop alle (ook niet-deelnemende) gemeenten, betrokken partijen en overige geïnteresseerden met elkaar in contact kunnen komen. Deze pagina biedt ruimte om ideeën en ervaringen te delen, expertises te raadplegen en te discussiëren over actualiteiten. Ook delen wij interessante artikelen en nieuwsberichten via deze groep.

Waar gaan we voor?

Deze pilots streven ernaar om innovatieve, efficiëntere vormen van financiële (en inhoudelijke) verantwoording te ontdekken, die aansluiten bij de doelen van het sociaal domein. Iedere gemeente doet dit op eigen wijze, met bijpassende ambitie en doelen. Tot begin 2019 ondersteunde KPMG de gemeenten bij de pilots. Vanaf 2019 hebben veel gemeenten hun pilots zelfstandig voortgezet.

Wie doen mee?

Gemeenten

• Almere
• Alphen aan den Rijn
• Leeuwarden, Nijmegen
• Renkum
• Utrecht
• Veenendaal
• Waalre
• Zaanstad
• Regio West-Brabant West

Doelstellingen per gemeente

Het doel van de pilots is het vinden van innovatieve, efficiëntere manieren van verantwoorden in het sociaal domein. Iedere gemeente doet dit op eigen wijze met bijpassende ambitie en doelen. Deze zijn hieronder kort weergegeven.

• Almere wil komen tot een verantwoording die aansluit bij de doelstelling van de transformatie in het sociaal domein. De verantwoording moet geïntegreerd worden binnen de interne beheersing, waarbij de gemeente niet meer afhankelijk is van een productieverklaring. Het doel hierbij is om naar een outputgerichte werkwijze te gaan voor landelijke transitie arrangementen (LTA) en ondersteuningsprofielen.
• Alphen aan den Rijn wil bereiken dat de rol en manier van sturen van de gemeenteraad op de taakgerichte delen van het sociaal domein gericht zijn op maatschappelijk resultaat. Hierbij ligt de focus op de bestuurlijke kant van maatschappelijke resultaatsturing. Doel van de pilot is om het juiste gesprek te voeren met de vertegenwoordiging van de Raad, zodat de rol en nieuwe manier van sturen goed kan worden omschreven.
• Leeuwarden richt zich op een innovatieve manier van verantwoorden met minder regels, waarbij proactief wordt gewerkt op basis van vertrouwen. Hiervoor is lagere controledruk en meer inzicht in het lopende jaar nodig, maar ook blijvende procesverbetering. Het doel is dat zowel gemeente als aanbieder alle processen op orde hebben en dat daaruit een goedkeurende ‘assurance’ verklaring type II volgt waar de accountant op kan steunen.
• Nijmegen wil komen tot kennis-gedreven verantwoording met minder verantwoordingsbureaucratie vanuit de controle. Ook wil de gemeente bereiken dat de manier van sturen door de gemeenteraad gericht is op indicatoren en resultaten.
• Renkum wil de gemeentelijke verantwoording vereenvoudigen. De gemeente gaat meer data-gedreven werken en wil gedragswetenschappers inzetten om het gebruik van intensieve jeugdzorg terug te dringen.
• Utrecht wil de innovatieve wijze van sturen en verantwoorden in het sociaal domein beter laten aansluiten bij de ‘klassieke’ verantwoording. Het doel is om deze verbinding te versterken en daarbij transparante en effectieve communicatie op te bouwen met de betrokken stakeholders.
• Veenendaal richt zich op een verbetering van de verbinding tussen de inhoudelijke en financiële verantwoording. De gemeente is nog bezig om de doelstellingen concreet te formuleren.
• Waalre wil een verantwoordingstool creëren, een monitor, waarin op verschillende niveaus de benodigde informatie beschikbaar is. In de pilot wordt een basis gelegd voor een geautomatiseerd systeem waarop real-time informatie beschikbaar is. O
• Regio West-Brabant West wil de verantwoording en controle in lijn brengen met het output-gerichte stelsel. Daarnaast gaan ze het verantwoordingsstelsel vereenvoudigen, waarbij de inhoud daarvan leidend is.
• Zaanstad wil komen tot een efficiënte, rechtmatige en getrouwe financiële wijze van verantwoorden van de jeugdhulp, die recht doet aan de doelstellingen van de decentralisatie zoals door de gemeente is geformuleerd.

Waar staan we?

De volgende mijlpalen zijn tot nu toe behaald:

• Zomer 2018: Werk- en leerbezoeken gericht op specifieke thema’s
• September 2018: Oplevering inzicht in de tussentijdse resultaten
• November 2018: Organisatie van meerdere regionale en één landelijke bijeenkomst en evaluatie van de pilots
• Januari 2019: Oplevering van de eindrapportage van de resultaten en mogelijke implementatieplannen voor de innovatieve verantwoordingsmethoden. Lees de rapportage en het artikel hier.

Verder hebben we maatregelen vastgesteld om financiële verantwoording weer op orde te krijgen, en om administratieve en controlelasten te beperken.

Wie zijn we?

• Martijn Rengelink (Almere)
• Teun Eikelboom (ministerie van BZK)

Wil je meer informatie over de pilots of op de hoogte blijven? Neem contact met ons op.