Kabinet: financiële druk op gemeenten door corona neemt toe
Het oplaaien van het coronavirus en de lockdown in Nederland ontregelt het dagelijks leven en werk van veel mensen. Daarmee neemt ook de (financiële) druk op gemeenten toe. Het kabinet (h)erkent dat en wil de financiële druk op gemeenten door corona wat verminderen met aanvullende steun, schrijft minister Ollongren (BZK) in een brief aan de Tweede Kamer.
Het kabinet prijst de inzet van gemeenten in de coronatijd en zegt zich bewust te zijn van de hoge financiële druk. Tegelijkertijd is het belangrijk dat dienstverlening aan inwoners en ondernemers op peil blijft. Hiervoor komt nu aanvullende financiële steun voor gemeenten. Voor het gemeentelijk sociaal domein komt dit volgens de Kamerbrief op het volgende neer:
De totale hoogte van de compensatie voor jeugdzorg en Wmo 2015 is vastgesteld op € 170 miljoen. Dit is een afrondende afspraak voor de meerkosten (inclusief mogelijke inhaalzorg) in het sociaal domein voor 2020. Ook in 2021 zullen er meerkosten zijn om jeugdzorg en Wmo te organiseren. Hierover zijn afspraken gemaakt door VNG en Rijk om deze meerkosten te compenseren. Precieze informatie over omvang en verdeling volgt later. Voor de compensatie van de kosten voor ondersteuning van inwoners in quarantaine is € 4 miljoen toegevoegd aan de middelen voor gemeenten.
Voor het flankerend beleid sociaal domein zijn middelen gereserveerd voor 2020, 2021 en 2022. De brief bevat de verdeling van de middelen voor 2020 en 2021. Over 2022 komt in de loop van 2021 meer duidelijkheid. Als onderdeel van het steun- en herstelpakket stelt het kabinet in 2020 en 2021 extra middelen voor de re-integratie van bijstandsgerechtigden beschikbaar (€ 40 miljoen in 2020; € 90 miljoen in 2021 inclusief afdracht aan het BTW Compensatiefonds). Gemeenten ontvangen dit om de reguliere dienstverlening op peil te houden nu de instroom in de bijstand toeneemt. Daarnaast ontvangen gemeenten in 2021 een tijdelijk impuls voor re-integratie (€ 50 miljoen inclusief afdracht aan het BTW Compensatiefonds) die gemeenten in staat stelt om de dienstverlening aan mensen die nu als gevolg van de crisis de bijstand instromen te intensiveren.
Als onderdeel van het steun- en herstelpakket stelt het kabinet in 2020 en 2021 extra middelen voor het gemeentelijk schuldenbeleid (€ 15 miljoen in 2020; € 30 miljoen in 2021) en de bijzondere bijstand (€ 5 miljoen in 2020; € 10 miljoen in beschikbaar, gelet op de voorziene toename van de armoede- en schuldenproblematiek.
Voor crisisdienstverlening op de arbeidsmarkt stelt het kabinet in 2020 € 16,04 miljoen beschikbaar via arbeidsmarktregio’s en in 2021 is dat € 48,46 miljoen. Voor de Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke kosten op basis van het bestaande instrument bijzondere bijstand komt in eerste instantie € 65 miljoen beschikbaar voor het eerste kwartaal van 2021.