Een ‘toezichtdag’ uit het leven van een wethouder voor het héle sociaal domein

Op een willekeurige (maar niet rustige dag) kan deze wethouder Sociaal domein het volgende meemaken in toezichtland.

Om 06.00 uur wordt ze wakker gebeld door haar persvoorlichter. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd is van plan om de grootste jeugdzorgaanbieder van de gemeente te sluiten. Dat heeft de persvoorlichter vernomen van de Telegraaf, die de wethouder vraagt waar de cliënten van deze zorgaanbieder dan terecht kunnen. Deze zorgaanbieder is zoals gezegd een grote speler binnen de gemeente en biedt ook Wmo-zorg.

De wethouder wil direct van de Wmo-toezichthouder weten hoe het staat met het rechtmatigheid en kwaliteit van de Wmo-zorg van deze aanbieder. En de wethouder met haar brede blik wil direct ook weten hoe het staat met de rechtmatigheid van de geboden jeugdzorg van deze zorgaanbieder. Deze taak is immers bij de gemeente belegd.

Bij het opstaan ziet de wethouder een intern memo in haar mailbox, van de beleidsmedewerker Onderwijs van de gemeente. De Inspectie van het Onderwijs heeft zorgen over een school binnen de gemeente. Er lijken problemen te zijn op het gebied van passend onderwijs. De zojuist genoemde zorgaanbieder is een belangrijke partner voor deze school.

De wethouder heeft nauwelijks tijd om hierover na te denken, want om 08.00 uur heeft zij een ontbijtoverleg met de GGD in hun rol als toezichthouder van de kinderopvang. Het rommelt al tijden bij dit toezicht.  Voordat de Inspectie voor het Onderwijs als tweedelijnstoezichthouder ook hierover aan de bel trekt, wil de wethouder orde op zaken stellen.

Veel tijd heeft ze daar niet voor want om 10.00 uur staat de gemeentelijk toezichthouder werk & inkomen voor de deur. Op de agenda staat het jaarwerkplan 2021 voor het rechtmatig toezicht op de verstrekking van de uitkeringen. Er is de afgelopen jaren veel fraude in de gemeente geweest, dus de gemeenteraad zit hier bovenop. De provincie óók, gelet op hun rol als interbestuurlijk toezichthouder.

En deze dag is nog niet afgelopen. Rond de lunch komt het bericht dat de gemeenteraad, met spoed, overleg wil met de wethouder over de dreigende sluiting van de zorgaanbieder. De gemeenteraad is immers de horizontale toezichthouder binnen de gemeente.

De wethouder hoopt dat dit spoedoverleg verschoven wordt, want vanmiddag gaat ze naar Den Haag, omdat de Inspectie van Justitie en Veiligheid dan de Staat van de Politie presenteert. Waarschijnlijk loopt ze daar de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid tegen het lijf, die haar zal bevragen op het onderzoek naar een calamiteit van eind vorig jaar.

En aan het einde van deze uitputtende dag komt bij deze bevlogen wethouder de volgende gedachte op: Is dit hoe we het toezicht willen inrichten? Voor onszelf, maar ook voor de mensen waar we het allemaal voor doen?

Sanne van Muijden is programmadirecteur bij Toezicht Sociaal Domein.

Onno de Zwart is directeur Verwey-Jonker Instituut en voormalig directeur Welzijn, Zorg en Jeugdhulp bij de gemeente Rotterdam.