Hoe krijg je grip op 'stapelingsproblematiek'?
In Nederland hoef je niet heel veel problemen te hebben om structureel uitgesloten te worden van passende zorg. Een groep mensen heeft te maken met een combinatie van problemen en komen juist door deze combinatie lastig vooruit. Het Instituut voor Publieke Waarden deed in opdracht van het traject Volgen, spiegelen, leren van het Programma Sociaal Domein onderzoek naar 'stapelingsproblematiek'. Hoe krijgen we hier als samenleving grip op?
Kimberly (29) en Robin (33) hebben een licht verstandelijke beperking en verwachten een kind. Ze hebben een huis nodig om hun kind in alle rust samen op te voeden. Het lukt ze niet om een huis te vinden. En ze hebben geen netwerk van vrienden en familie die hen kan helpen.
Kimberly en Robin zitten klem in de maatschappelijke opvang. Ze verblijven daar met mensen met allerlei andere problemen. Hun probleem is vooral dat ze geen eigen huis hebben. Kimberly en Robin leven beiden van een daklozenuitkering. Beiden hebben ze ook nog wat schulden.
Ook Lars is vastgelopen. Ook hij woont in de maatschappelijke opvang, is verslaafd en heeft schulden. Door zijn verslaving krijgt hij geen toegang tot schuldhulp. En zonder een regeling voor zijn schulden komt hij ook niet in aanmerking voor een woning.
Het zijn twee voorbeelden van casussen in het onderzoek 'Stapelingsproblematiek in het sociaal domein'. Daarin worden acht situaties beschreven waarin mensen op basis van twee of drie problemen hard vastlopen in onze verzorgingsstaat.
Uitsluitingsmechanismen
Wat is de achterliggende oorzaak van stapelingsproblematiek? Gemene deler in de acht casussen is dat een voorziening ontbreekt die voor een maatwerkoplossing kan zorgen, aldus het onderzoek. Ook zijn er vaak voorwaarden aan voorzieningen verbonden. Zoals: je krijgt pas schuldhulp als je niet verslaafd bent. Het onderzoek brengt dergelijke uitsluitingsmechanismen in kaart. Dat resulteerde in bijna 30 van deze mechanismen.
Handelingsperspectief
Het onderzoek biedt ook handelingsperspectief om grip te krijgen op stapelingsproblematiek aan de hand van de doorbraakmethode. Hoe is legitiem maatwerk mogelijk? Om de impasse te doorbreken zullen professionals de ruimte in wetten en regels moeten opzoeken om de persoon in kwestie zo goed mogelijk te helpen, tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.
Wat betekent dit in de praktijk? Terug naar de casus van Lars. Lars zit vast in de maatschappelijk opvang, en dat kost de samenleving tussen de 35.000 en 55.000 euro per jaar. Geld dat de gemeente wellicht beter kan inzetten voor een woning, het oplossen van de schulden en een alternatief ambulant behandelplan.
“Als dat lukt ontstaat er een handelingsperspectief dat beter aansluit bij de zorgbehoefte van de cliënt, en waarschijnlijk ook goedkoper is", aldus het onderzoek. "Op die manier bieden we goede voorbeelden voor professionals die iedere dag aan de lat staan om maatwerk te maken voor mensen met meerdere problemen".
Lees ook: Waarom faalt hulp als problemen zich opstapelen? (Zorg + Welzijn)
Bron: www.publiekewaarden.nl